W języku nowosłowiańskim (podobnie jak przykładowo w grece, łacinie i wszystkich językach słowiańskich) nie istnieją rodzajniki nieokreslone. Zazwyczaj mówimy bez rodzajników nieokreslonych. W niektórych sytuacjach, kiedy szczególnie mocno chcemy podkreślić naszą nieznajomość przedmiotu, możliwe jest użycie standardowego liczebnika "jeden" (m. jedin, ż. jedna, n. jedno) albo zaimka nieokreślonego "pewien, jakiś" (m. niejaky, ż. niejaka, n. niejake). Angielski rodzajnik określony "the" odpowiada nowosłowiańskiemu zaimkowi wskazującemu m. toj, ż. ta, n. to. Ten zaimek wskazujący musi być odmieniany w 7 przypadkach i 3 rodzajach, co będzie pokazane dalej. Należy jednak wiedzieć, że w NS w tej roli, zaimek wskazujący jest używany tylko w tych sytuacjach, gdy chcemy się odnieść do przedmiotu, o którym już była mowa wcześniej. Przykładowo język angielski woli w tych sytuacjach stosować zaimki "this, that, these, those". Pamiętaj, że nowosłowiański "rodzajnik określony" nie służy do odróżniania tego, czy słowo jest rzeczownikiem, czy też czymś innego. Nowosłowiański ma syntetyczną gramatykę, która jest w stanie zapewnić niezbędne informacje o innych elementach gramatycznych. Rola nowosłowiańskiego "rodzajnika określonego" jest tylko i wyłącznie referencyjna. W innych sytuacjach "rodzajnik określony", czyli tutaj zaimek wskazujący, nie jest używany. Z tej perspektywy, obserwatorom anglojęzycznym wydaje się, że NS oraz inne języki słowiańskie, nie posiadają rodzajników określonych. Zaimek wskazujący m. toj, ż. ta, n. to może być wyrażony bardziej szczegółowo jako:
przykład 1 (rozmowa między dwoma osobami) A: Moj brat imaje veliky dom. A: My brother has (3 sg.) (a) big house. (dom = a house, moj brat = my brother) A: Mój brat ma wielki dom. B: How old is that house? (toj dom = the house, that house = ten dom) B: Jak stary jest ten dom? przykład 2 (rozmowa między dwoma osobami) A: Tu jest dom mojego brata. A: Here is (a) house of my brother. (dom = a house, mojego brata = of my brother) A: Tu jest dom mojego brata. B: How old is this house? (tutoj dom = this house here = ten dom tutaj) B: Jak stary jest ten dom? dodatek Wyjątkiem od tych zasad są języki słowiańskie o zredukowanej liczbie przypadków. Sa to języki bułgarski i macedoński, które maja tylko dwa przypadki i wykształciły rodzajniki określone. Te dwa języki używają swoich rodzajników w sposób podobny jak język angielski, ale proszę pamiętać, że bułgarskie i macedońskie rodzajniki są wymawiane po słowie i pisane łącznie. Np.: "jakaś kobieta, żona" = žena, "ta konkretna kobieta, żona" = ženata. Zwróć uwagę, że po polsku też możemy powiedzieć: "żona ta ...,żony te kobieta (żona) ta, kobiety (żony) te ...", albo np. o dzieciach, które są nam znane: "dzieci te zawsze grzecznie się bawią", ale pisane oddzielnie i są to zaimki wskazujące. Jest to bardzo podobne do archaicznego szyku wyrazów: rzeczownik-przymiotnik-rodzajnik różniące się od nowoczesnego szyku wyrazów: rodzajnik-przymiotnik-rzeczownik. (ta dobra žena = the good women = ta dobra kobieta nawiązujący do staro-cerkiewno-słowiańskiego: žena ta dobra) Ponadto, niektóre języki słowiańskie (z grupy południowej i czeski) mają jeszcze jedną specjalność, którą jest istnienie dłuższych i krótszych wersji przymiotników, które nieznacznie różnią się zakończeniami. To bardzo szczególna cecha pochodzi z języka starosłowiańskiego i nie jest włączona do nowosłowiańskiego. Tę cechę ma też język polski: np. zdrowy/zdrów, godny/godzien, umęczony/umęczon itd. |
lekcje >