klauzule współrzędne (zdania współrzędnie złożone) Klauzula ma współrzędne relacje, kiedy jedna klauzula niesie przekaz, informacje niezależnie od drugiej klauzuli. Zdania z klauzulami współrzędnymi są łatwo tworzone przez umieszczenie spójników i partykuł między poszczególnymi klauzulami. Oto one:
przykłady: Včera je byla velika zima, i my jesme ostali doma. = Wczoraj było bardzo zimno i zostaliśmy w domu. Budete li letieti samoletom, ili hočete iti autom? = Będziecie lecieć samolotem, czy chcecie jechać samochodem? Jesme se učili Esperanto, no ne je byl to dobry jezyk. = Uczyliśmy się Esperanta, ale nie był to dobry język. Učihom Esperanto, no ne bieše to dobry jezyk. = Uczyliśmy się Esperanta, ale nie był to dobry język. Učime se govoriti Novoslovienski, bo hočeme razumiti Slovienom. = Uczymy się mówić po nowosłowiańsku, bo chcemy rozumieć Słowian. Hočeme, da imate dobre vreme! = Chcemy, abyście mieli dobrą pogodę! (dosł. niech macie...) Ače bude dobre vreme, pak ideme do prirody. = Jeżeli będzie dobra pogoda, to pójdziemy na łono natury. klauzule podrzędne (zdania podrzędnie złożone) Dwie klauzule mają podrzędną relacje kiedy jedna klauzula (np. podrzędna) ma treść zależną od drugiej klauzuli (np. nadrzędnej). Oznacza to, że podrzędne klauzule nie mogą pozostać same, bez swoich elementów sterujących zawartych w klauzulach nadrzędnych. W języku nowosłowiańskim, klauzule podrzędne muszą zaczynać się od odpowiedniego gramatycznego elementu, który reprezentuje coś z odpowiedniej klauzuli nadrzędnej.
przykłady: Govorim, že to ne jest dobre. = Mówię, że to nie jest dobre. (že→govorim) Kto jest tamtoj človiek, ktory imaje zelene auto? = Kim jest tamten człowiek, który ma zielony samochód? (ktory→človiek) Ne hoču auto, v ktorem jest slaby motor. = Nie chcę samochodu, w którym jest słaby silnik. (ktore→auto) Moj prijatel, jegože mlada žena tamo ide, jest bolestny. = Mój przyjaciel, którego młoda żona tam idzie, jest chory. (jegože→prijatel) Ne znaju točno, koliko imajeme ljudij. = Nie wiem dokładnie, ilu mamy ludzi. (koliko→točno) Ideme do prirody, kogda je dobre vreme. = Idziemy na łono natury, kiedy jest ładna pogoda. (kogda→do prirody) pisanie przecinków Nowosłowiański jest językiem pomocniczym, a więc nie ma ścisłych reguł dotyczących pisania przecinków między klauzulami. Szczerze mówiąć, można stosować te same zasady, które znamy z języka ojczystego. Ale jest jedna prosta zasada, wg której dobrze byłoby postępować: Każda klauzula mająca czasownik i inne elementy (np. przedmiot, podmiot, przysłówkowe części, ...) powinna być oddzielona od innych klauzul przecinkami. Zasada ta jest stosowana we wszystkich przykładach tego kursu: Ideme do prirody, kogda bude dobre vreme. - tu potrzebny jest jeden przecinek. Pierwsza klauzula = Ideme do prirody. Druga klauzula = Kogda bude dobre vreme. Moj prijatel, jegože mlada žena tamo ide, jest bolestny. - tu potrzebne są dwa przecinki Pierwsza klauzula = Moj prijatel jest bolestny. Druga klauzula = Jegože mlada žena tamo ide. |
lekcje >